Փսիխոսոմատիկ հիվանդությունների հանդեպ հատկապես խոցելի են լարված մտավոր աշխատանքով զբաղված անձիք. հոգեբույժ Գայանե Մարգարյան. armeniamedicalcenter.am

Մեր զրուցակիցն է «Արմենիա» ՀԲԿ փսիխոսոմատիկ բաժանմունքի վարիչ, հոգեբույժ Գայանե Ասատուրի Մարգարյանը:

–  Ի՞նչ գործունեություն է ծավալում փսիխոսոմատիկ բաժանմունքը:

–  Փսիխոսոմատիկ բաժանմունքը նախատեսված է հոգեկան խանգարումներով, նևրոզներով տառապող հիվանդների  համար: Բաժանմունքը, որը ստեղծվել է 1988 թվականին, առ այսօր միակն է հանրապետությունում:

–  Ի՞նչ է փսիխոսոմատիկ հիվանդությունը:

–  Փսիխոսոմատիկ հիվանդություն համարվում է բրոնխիալ ասթման, խոցային հիվանդությունը, նաև զարկերակային հիպերտենզիան, սրտամկանի կաթվածը… Այս հիվանդություններն, իհարկե՛, ունեն զարգացման այլ պատճառներ: Հիվանդության հիմքում, նախևառաջ, ընկած է  խառնվածքը, բնավորության գծերը…

Ըստ վիճակագրության, տղամարդիկ առավել հաճախ են հայտնվում կաթվածի ռիսկային խմբում, ինչը պայմանավորված  է այդ սեռին բնորոշ շեշտադրված մրցակցությամբ: Զարկերակային հիպերտենզիան ավելի շատ նկատվում է կանանց մոտ, ինչը հոգեբանական  հարմարողականության պակասի հետևանք է: Իսկ, օրինակ, տագնապային մարդկանց մոտ ավելի հաճախ զարգանում է շաքարային դիաբետը:

–  Արդյո՞ք մարդու գործունեությունը խիստ կապակցված է առողջության հետ:

–  Այո´: Բնավորության գծերը,  աշխատանքի ոճը,  միջավայրը, ընտանեկան վիճակն, անկասկած, ազդում են մարդու հոգեկան առողջության վրա: Այնտեղ, որտեղ կա լարված հոգեվիճակ, փսիխոսոմատիկ հիվանդությամբ հիվանդանալու հավանականությունն ավելի մեծ է:

–  Կա՞ որոշակի տարիքային ցենզ փսիխսոմատիկ հիվանդությունների առաջացման համար:

–  Այստեղ տարիքային որևէ ցենզ չկա, սակայն փսիխոսոմատիկ հիվանդությունները հանդիպում են առավել հաճախ  երեսունն անց մարդկանց  մոտ: Խոսքն, ամենեւին էլ,  հոգեկան շեղում ունեցող հիվանդների մասին չէ:

–  Ժառանգական հիվանդությունների դերը...

–  Հոգեկան հիվանդությունների զարգացման  գործում ժառանգական գործոնը մեծ նշանակություն ունի: Անկասկած, մեծ է անձի  հոգեբանության ազդեցությունն իր առողջության վրա, և դրա  բուժումը հոգեթերապիան է: Եթե մարդու ինքնազգացողությունը փոքր-ինչ վատացել է, կամ ինչ-որ կոնֆլիկտային իրավիճակ է տանը, աշխատանքի վայրում, և նա չի հարմարվում, նրա մոտ առաջանում է կիսվելու ցանկություն… Նման դեպքերում մարդը  կարող է դիմել հոգեթերապևտի կամ հոգեբանի օգնությանը, ով կօգնի շատ արագ  հասնել հոգեկան հավասարակշռության:

–  Ինչպե՞ս հասկանալ` ու՞մ դիմել. հոգեբանի՞, հոգեբույժի՞, հոգեթերապևտի՞, թե՞ հոգեվերլուծաբանի:

–  Առաջին հերթին կարևորվում է մասնագետին դիմելը. եթե մարդու մոտ առկա է հոգեկան հիվանդություն, հարկ է դիմել հոգեբույժի: Եթե կան արտահայտված նշաններ՝ տրամադրության անկում, քնի խանգարում, գլխացավ, անաշխատունակություն, այդ դեպքում անհրաժեշտ է  հոգեթերապևտի կամ հոգեբանի օգնությանը դիմել:

–  Փսիխոսոմատիկ խանգարումները հղիների մոտ հիվանդություն համարվո՞ւմ է:

–  Դա հոգեվիճակ է և ոչ թե` հիվանդություն: Օրինակ. առաջին հղիությունն է, վախենում է ծննդաբերությունից, կնոջ համար անսովոր իրավիճակ է: Նման դեպքերում հոգեթերապևտը կամ հոգեբանն օգնում են հաղթահարել խնդիրները, և, սովորաբար, դեղորայքային բուժման կարիք չի լինում:

–  Ի՞նչ է ցույց տալիս վիճակագրությունը, պակասու՞մ, թե՞ շատանում են հիվանդները, ովքե՞ր փսիխոսոմատիկ խնդիրներ ունեն:

–  Սեփական փորձով կարող եմ ասել՝ օրեցօր աճում է փսիխոսոմատիկ հիվանդությունների թիվը: Նախկինում հաճախ հանդիպող դեպրեսիան, որի ակնհայտ նշաններն են` տխրությունը, լացը, ապագայի հանդեպ անվստահությունը և այլն, ներկայում բացակայում է: Այժմ առավել հաճախ արձանագրվում է թաքնված տեսակը՝ դիմականման դեպրեսիան, որն արտահայտվում է գլխացավով, քնի խանգարումով, տրամադրության անկումով:

–  Ձեր կարծիքով, ինչո՞վ է պայմանավորված դեպրեսիայով հիվանդների աճը:

–  Ամենից առաջ հիվանդության աճը պայմանավորված է սոցիալ-հոգեբանական իրավիճակով: Բոլոր փսիխոսոմատիկ հիվանդությունների և նևրոզների հիմքում ընկած են իրարամերժ ցանկությունները ( ուզում եմ`չեմ կարող, չեմ կարող՝ պարտավոր եմ...) Ներդաշնակությունը, լավատեսությունը, դիմացինին հասկանալու ունակությունը, թերևս, ամենակարևորն են հոգեկան անհավասարակշռությունից դուրս գալու համար:

–  Ձեր խորհուրդը մարդկանց:

–  Ժամանակին դիմել մասնագետի օգնությանը: Որպես կանխարգելիչ միջոց կան հոգեբանական պաշտպանողական մեխանիզմներ մարդը պետք է իր առջև պարզ, լուծելի խնդիրներ դնի՝ «ի՞նչ եմ ուզում», «ինչպե՞ս հասնել»: Հնարավոր է նաև` չկարողանալ հասնել նպատակին. պետք է նաև դրանից ժամանակին հրաժարվելու և հարմարվելու ունակություն ձեռք բերել: Նկատի չունեմ՝ լինել պասիվ, խոսքը հոգեբանական հարմարողականության մասին է:

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ