Կանանց գիտելիքները, կարծիքէ եվ վերաբերմունքդ հղիության արհեստական րնդհատման դեղորայքային մեթոդի վերաբերյալ

Բեղմնականխման (ԲԿ) մեթոդների լայն տարածվածության պայմաններում, դրանց կիրառման հաճախությունր մնում է ցածր մակարդակի վրա: Միաժամանակ հղիության արհեստական ընդհատումը աշխարհի մի շարք երկրներում շարունակում է մնալ լայն կիրառում ունեցող գինեկոլոգիական միջամտություն: Համաձայն Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ) տվյալների ամենամյա հղիությունների արհեստական րնդհատումների թիվր ողջ աշխարհում կազմում է 40-50միլիոն, որոնցից 20 միլիոնր անվտանգ չեն [2,3]: Աբորտր կարող է հանդիսանալ վտանգ ոչ միայն կնոջ առողջության համար, այլ նաե մահացության պատճառ: Ողջ աշխարհում մայրական մահացության մոտ 13 տոկոսր պայմանավորված է ոչ անվտանգ աբորտի բարդություններով: Ամեն տարի 70000 կանայք մահանում են և հազարավորներր տառապում են աբորտի հետեանքով [2,3]: Ահա թե ինչու հղիության արհեստական րնդհատման անվտանգ մեթոդների որոնումր շարունակում է մնալ ժամանակակից գիտական ե գործնական մանկաբարձության ե գինեկոլոգիայի կարեորագույն խնդիրներից մեկր: Այդ ուղղությամբ ձեռքբերումներից մեկն է համարվում հղիության րնդհատման դեղորայքային մեթոդների մշակումն ու ներդրումր գործնական բժշկության մեջ: Համաձայն «ժողովրդագրական ե առողջության հարցերի հետազոտության» տվյալների (2010թ.) հղիությունների միայն 63%-ն է ավարտվում ծննդաբերությամբ այն դեպքում, երբ 29%-ը` հղիության արհեստական րնդհատմամբ [1]: 2007-2008թթ. Հայաստանի Հանրապետությունում (ՀՀ) գրանցվել են հղիության արհեստական րնդհատման համար կիրառվող դեղորայքներ: ՀՀ կառավարության 2004թ. օգոստոսի 5-ի թիվ 1116-ն որոշմամբ հաստատվել է «Հղիության արհեստական րնդհատման կարգն ու պայմաններր հաստատելու մասին» ՀՀ օրենքր, որով կանոնակարգվել է արհեստական աբորտների անցկացման րնթացա- կարգր: Համաձայն այս որոշման, մեր երկրում թույլատրվում է հղիության արհեստական րնդհատման վիրաբուժական մեթոդից բացի իրականացնել նաև դեղորայքային տարբերակը:

Տվյալ աշխատանքի նպատակն է գնահատել հղիության րնդհատման դիմած կանանց գիտելիքները, վերաբերմունքր և կարծիքը դեղորայքային աբորտի վերաբերյալ:

Աշխատանքի նյութն ու մեթոդները: Կատարվել է հղիության արհեստական րնդհատման դիմած 18-42 տարեկան 1340 կանանց հարցում: Հարցումր եղել է անանուն, գաղտնիության պայման-ներում: Կանայք տեղեկացվել են աշխատանքի նպատակի մասին ե ստացվել է նրանց համաձայնությու- նր` մասնակցել հարցմանր: Հարցաշարում ընդգրկված են եղել հարցեր հղիության արհեստական

րնդհատման դեղորայքային մեթոդի մասին իրազեկության, տեղեկատվության աղբյուրների, գիտելիքների, տեղեկատվության ստանալու ցանկության ե ձեերի մասին: Կանայք պետք է գնահատեին կատարված հղիության արհեստական րնդհատման մեթոդր (վիրաբուժական ե դեղորայքային), հիմնավորեին մեթոդի նախրնտրման պատճառը: Հարցեր են եղել հղիության արհեստական րնդհատման դեղորայքային մեթոդի մեր երկրում ներդրման հա- վանակության և դրա իրականացման վայրի (բուժհաստատություն, տուն) վերաբերյալ:

Ստացված տվյալները ն դրանք քննարկումը: 1340 հարցված կանանց 55,2%-ր նշել են, որ լսել են դեղորայքային աբորտի մասին: Տեղեկություն դեղորայքային աբորտի մասին հարցվածների 19,4%-ը ստացել են րնկերներից, 4,4%-ը` հարազատներից, 29,8%-ը զանգվածային լրատվական միջոցներից (ԶԼՄ), 22,4%-ր` համացանցից: Կանանց միայն 25,4%-ն է դեղորայքային աբորտի մասին տեղեկություն ստացել բժիշկներից ե բուժաշխատողներից: Թեև կանանց կեսից ավելին (55,2%) նշել են, որ տեղեկացված են դեղորայքային աբորտի մասին, այնուամենայնիվ նրանց գերակշռող մեծամասնությունը` 66,4%-ը գնահատել են իրենց գիտելիքներր դեղորայքային աբորտի մասին անբավարար: Տրամաբանական է, որ հարցված կանանց 48,5% ցանկանում էր ստանալ տեղեկություն դեղորայքային աբորտի մասին: Բնդ որում, կանանց գերակշռող մեծամասնությունը` 52,3%, ցանկանում էր տեղեկություն ստանալ դեղորայքային աբորտի մասին բրոշյուրի ձեով, 33,8%-ը` հեռուստատեսությամբ, 12,3%-ը` ամսագրերից, 7,7%-ը` թերթերից, 1,5%-ը` ռադիոյից:

Հարցումից պարզվել է, որ կանանց հիմնական մասը (58,1%) նախկինում ունեցել է հղիության արհեստական րնդհատում` օգտագործելով դրա համար վիրաբուժական մեթոդը: Կանանց միայն 9,6%-ն են երբևէ օգտագործել հղիության րնդհատման դեղորայքային մեթոդը: Ընդ որում, հղիության արհեստական րնդհատման րնտրված մեթոդից գոհունակություն են արտահայտել էին կանանց 45,2%-ր, իսկ դժգոհություն` 15,9%-ը: 38,9% կանայք որևէ կարծիք սույն հարցի վերաբերլալ չեն արտահայտել: Ըստ ստացված տվյալների, կանայք կնախրնտրեին դեղորայքային աբորտր, եթե հղիության արհեստական րնդհատման երկու մեթոդներր (վիրաբուժական ե դեղորայքային) լինեին հավասարապես արդյունավետ: 37,2% կանայք նախրնտրել են հղիության արհեստական րնդհատման վիրաբուժական մեթոդր: Այս րնտրությունր նրանք հիմնավորել են այն հանգամանքով, որ այն արդլ ունավետ է (25,3%), չի պահանջում կրկնակի այց բժշկի մոտ (20,2%), քիչ ցավոտ է (26,6%), ուղեկցվում է արյան քիչ կորստով (7,5%): 20,4% կանայք չեն կարողացել նշել որեէ մեկ հանգամանք` որպես վիրաբուժական աբորտի դնտրման պատճաոը: Այն կանայք, որոնք նախընտրել են դեղորայքային աբորտը (51,9%), իրենց ընտրությունը հիմնավորվել են այն հանգամանքով, որ այն հնարավորություն է տալիս խուսափել վիրաբուժական աբորտի (42,5%) ե անզգայացման (30%) հետ կապված վտանգից ու ավելի բնական է (25%): Կանանց 2,5% չեն պատասխանել սույն հարցին:

Հարցմանը մասնակցած կանանց մեծամաս-նությունդ (51,9%) նշել է, որ հետագա հղիության արհեստական դնդհատման համար կնախդնտրի դեղորայքային մեթոդդ: Կանանց 69,1%-ը արտահայտել է այն կարծիքդ, որ դեղորայքային աբորտդ կարող է լայն տարածում գտնել մեր երկրում: Միաժամանակ կանանց գերակշռող մեծամասնությունդ (69,1%) գտնում է, որ դեղորայքային աբորտդ պետք է կատարվի բուժհաստատությունում` բուժանձնակազմի հսկողության ներքո: 13,1% կանայք գտնում են, որ հղիության արհեստական ընդհատումը կարող է կատարվել տանդ: 17,7% կանայք չեն տվել որեէ պատասխան սույն հարցին: Միայն մեկ կին է նշել, որ ավելի լավ է դնդհանրապես չկատարել հղիության արհեստական դնդհատում:

Այսպիսով, հարցման արդյունքում պարզվել է, որ

• դեղորայքային աբորտի մասին կանանց համար տեղեկատվության հիմնական աղբյուր են հանդիսացել զանգվածային լրատվական միջոցներդ (29,8%), բժիշկներն ու բուժաշխատողներդ (25,4%) ե համացանցդ (22,4%):
• Հարցված կանանց գերակշռող մեծամասնությունդ (80,4%) լսել են դեղորայքային աբորտի մասին:
• Կանանց 65,2% իրենց գիտելիքներդ դեղորայքային աբորտի մասին համարում են անբավարար ե ցանկանում են ստանալ համապատասխան տե-ղեկատվություն դեղորայքային աբորտի մասին:
• Կանանց 62,8%-ի կարծիքով հավասար արդ-յունավետության պայմաններում կնախդնտրեն դեղորայքային աբորտդ` խուսափելու վիրաբու-ժական աբորտի ե անզգայացման հետ կապված վտանգից:
• Կանանց մեծամասնությունդ (69,1%) գտնում է, որ դեղորայքային աբորտդ կարող է լայն տարածում գտնել մեր երկրում ե այն պետք է կատարվի բուժհաստատությունում:

Ստացված տվյալներդ վկայ ում են, որ անհրաժեշտ է իրականցնել ծրագրեր` բարելավելու կանանց գիտելիքներդ հղիության արհեստական դնդհատման դեղորայքային մեթոդների մասին:

Գրականութցան ցանկ

1. Հայաստան: Ժողովրդագրության և առողջության հարցերի հետազոտություն, 2010:
2. Осложнения при аборте. ВОЗ, Женева, 1995, 183с.
3. Safe abortion. Technical and policy guidance for health system. WHO, Geneva, 2003, 106p.

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ