Med-Practic
Նվիրվում է վաստակաշատ ուսուցիչ Գրիգոր Շահյանին

Իրադարձություններ

Հայտարարություններ

Մեր հյուրն է

Հրատապ թեմա

 

Վարակաբանություն

ՀՀ զորակոչիկների, նորակոչիկների և 3 ամիս ծառայածների հակահամաճարակային ապահովման նպատակով ռեժիմասահմանափակիչ միջոցառումների անցկացման որոշ ասպեկտներ

Բանալի բառեր. զինված ուժեր, զորակոչիկներ, նորակոչիկներ, 3 ամիս ծառայածներ, հակահամաճարակային ապահովում, արգելափակոցային համակարգ, զորամասեր, հակահամաճարակային անվտանգության ծառայություն­­­­­
 

Վերջին տասնամյակների ընթացքում փլուզվել են մի շարք խոշոր տերություններ, առաջացել են փոքր պետություններ, որոնց միջև կանտարածքային, էթնիկական և այլ հակասություններ: Կարևոր է, որ հակամարտող երկրները համաճարակաբանական տեսակետից վարակիչհիվանդությունների առումով սկզբունքորեն իրարից տարբերվում են [11-13]:

­­ ­­­­­ ­­

Շատ դեպքերում առաջացած փոքր պետությունները բանակային շինարարության գործում ամբողջովին կամ մասնակիորեն ընդօրինակում ենորևէ կամ մի քանի մեծ տերությունների փորձը, այն դեպքում, երբ նրանց բանակների առջև դրված խնդիրները և դրանց լուծման ուղիներըիրարից սկզբունքորեն տարբերվում են [6,7,10]: Արդյունքում այդ փոքր պետություններն անընդհատ փոփոխում են իրենց զինված ուժերի, ներառյալ բուժծառայության կառուցվածքը, գործունեության սկզբունքները, կատարում են իրավասությունների և պարտականություններիվերաբաշխում: Այստեղ հարցը վերաբերվում է նաև զորքերի հակահամաճարակային ապահովմանը, վարակիչ հիվանդների ախտորոշմանն ուբուժման կազմակերպմանը [2,3,9]: Նման պայմաններում վերջիններս զինված ուժերի համար ներկայացնում են բավականին լուրջ խնդիր:­­­­­ ­ ­­­­­­­­­­ ­­­­­­­­ ­­­

 

Գրականության տվյալների ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ փոքր պետությունների զինված ուժերի համար ինֆեկցիոնհիվանդացությունը և վարակիչ հիվանդությունների կանխարգելման կազմակերպման խնդիրը այսօր խիստ արդիական են և լուրջուսումնասիրությունների կարիք ունեն [1]:

­­­­­ ­­­­

Վերջին 15 տարիների ընթացքում ՀՀ-ում ստեղծվել է բացառիկ համաճարակային իրավիճակ: Գոյություն ունեցող սոցիալ-տնտեսականպայմանները ստեղծել են բավականին պարարտ հող վարակիչ հիվանդությունների տարածման համար: Միջազգային մասշտաբով դիտվում էնաև իրենց արդիականությունը կորցրած համարվող մի շարք վարակիչ հիվանդությունների (հատուկ վտանգավոր վարակներ, գրիպ, դիզենտերիա, մալարիա, մենինգոկոկային վարակ, որոշ վիրուսային վարակներ և այլն) զգալի աշխուժացում [4,5]: Փոփոխության ենենթարկվել նաև որոշ վարակների տարածման ուղիները [8]:

 

­­ ­­­­­­­­­ ­­­­­­­ ­­Անկախության նվաճումից հետո ՀՀ-ում նախկինում մարդկանց հոծ խմբերը համաճարակաբանական տեսակետից հսկող և վարակիչհիվանդությունների կանխարգելումը կազմակերպող կառույցները գործնականում դադարեցրին իրենց գոյությունը կամ ձևափոխվեցին: Առաջացան նաև բոլորովին նոր համակարգեր, օրինակ ազգային բանակը: Վերջինիս ստեղծումը ինքնին արդեն նշանակում էր համաճարակային իրա­վի­ճակի կտրուկ փոփոխություններ: Մասնավորապես դա դիտվում է գարնանային և աշնանային զորակոչերիժամանակ, երբ հանրապետության տարբեր շրջաններից համաճարակային տարբեր պայմաններում գտնվող երիտասարդ տարիքի անձանցզգալի քանակակազմեր հավաքվում են կենտրոնական հավաքակայանում, հետո բաշխվում ըստ զորամասերի: Նման պայմաններումհամաճարակային իրավիճակի վերահսկման տեսակետից բացառիկ կարևոր է այդ քանակակազմերի շրջանում վարակիչ հիվանդություններիհամաճարակաբանական կանխարգելման կազմակերպչական աշխատանքի առանձնահատկությունների ուսումնասիրությունը` նպատակունենալով ՀՀ զինված ուժերում հնարավորինս իջեցնել ինֆեկցիոն հիվանդացությունը:

­­­ ­­­­­­­­­­­ ­­­ ­­­­­­­ ­­­­­­­­ ­­­­­­­­ ­­­

ՀՀ համար սույն աշխատանքն արդիական է, քանի որ ՝

 

  • զորակոչի ժամանակ Հայաստանի տարբեր շրջաններից իրականացվում է զորակոչ, զորակոչվածները բաշխվում են բանակում ևբնականաբար ստեղծում են նոր իրավիճակ վարակիչ հիվանդությունների բռնկման տեսակետից,­­­ ­
  • հանրապետության տարածքը վարակիչ հիվանդությունների տեսակետից իրենից ներկայացնում է բավականին բարդ, հակասական ևշերտավորված համակարգ,­­
  • 1988թ. հետո Ադրբեջանից բռնագաղթված և տեղի ազգաբնակչության միջև բնականաբար տեղի է ունեցել մանրէային լայնփոխանակում, որի հետևանքներն առ այսօր ուսումնասիրված չեն,­­­ ­
  • նմանատիպ շփում և փոխանակում տեղի է ունեցել ԼՂՀ բնակչության և ֆիդայական ջոկատների ազատամարտիկների միջև:

Նյութը ու մեթոդները

Հետազոտության ընթացքում ուսումնասիրվել է ինֆեկցիոն հիվանդացությունը 1997-2002թթ. ժամանակահատվածում զորակոչիկների, նորակոչիկների ու մինչև 3 ամիս ծառայածների շրջանում:­­­­­

 

Կիրառել ենք պատմական, սանիտարահիգիենիկ, վիճակագրական մեթոդներ, համակարգչային վերլուծություն:

 

Արդյունքերն ու դրանց քննարկումը

 

Զորքերում համաճարակային պրոցեսի զարգացման վերաբերյալ տեսակետը հիմնվում է դրա զարգացման մեխանիզմի վրա՝ հաշվի առնելովկենսաբանական, սոցիալական և բնական գործոնների առանձնահատկությունները: Ընդհանուր համաճարակաբանությունից հայտնի է, որկենսաբանական գործոնը որոշվում է էվոլյուցիայի ընթացքում մարդու վարակիչ հիվանդությունների հարուցիչների գոյատևման բնականմիջավայրի հանդեպ հարմարվողականությամբ ձեռքբերմամբ: Այն անհրաժեշտ է կենսաբանական տեսակի պահպանման համար ևձևավորում է վարակի ռեզերվուարը: Անձնակազմի վարակիչ հիվանդությունները առաջանում են հարուցիչների բոլոր երեք խմբերով. անթրոպոնոզներ (հարուցչի ռեզերվուարը մարդն է), զոոնոզներ (հարուցչի ռեզերվուարը կենդանիներն են) և սապրոնոզներ (հարուցչիռեզերվուարը արտաքին միջավայրի աբիոտիկ տարրերն են):

­ ­­­­­ ­­­­­­ ­­­­­ ­­­­­­­­­­ ­­

Վերը նշված տեսակետից կարևոր է զորքերի հակահամաճարակային պաշտպանությունը դիտարկել որպես ընդհանուր բուժապահովմանհամակարգի մի մաս: Ընդ որում այն բաղկացած է երկու մասից` կենտրոնական և զորամասային:­­­­ ­­

 

Զինված ուժերի հակահամաճարակային պաշտպանության հիմքը զորամասային բուժծառայությունն է, որը միավորում է բժշկականստորաբաժանումների և զորամասերի բուժծառայության ուժերն ու միջոցները: Գնդում այն գլխավորում է բուժծառայության պետը:­­ ­­­­

 

Բուժծառայության կենտրոնական համակարգը ունի զորքերի հակահամաճարակային պաշտպանության համար նախատեսված հատուկկազմավորում՝ սանիտարահակահամաճարակային ծառայություն, որտեղ ընդգըրկված են համաճարակաբաններ, մանրէաբաններ, պարազիտաբաններ և այլն:

­­­­ ­­­­­­­­­­­

Զորքերի հակահամաճարակային պաշտպանությանն ուղղված շատ միջոցառումներ իրականացվում են նաև ոչ բժշկական ծառայության` քիմիական և թիկունքի (պարենային, իրային, բնակշահագործման, անասնաբուժասանիտարական) մասնագետները:­­­­­­­­­

 

Զորքերի հակահամաճարակային պաշտպանության գլխավոր նպատակը զորքեր վարակի ներթափանցման և անձնակազմում վարակիչհիվանդությունների ծագման կանխարգելումն է, իսկ դրանց հայտնաբերման դեպքում՝ օջախների արագ վերացումը, ինֆեկցիոնհիվանդացության ընդհանուր մակարդակի իջեցումը:­­­­ ­­­­ ­­

 

Զորակոչիկների, նորակոչիկների և 3 ամսվա զինծառայողների շրջանում վարակիչ հիվանդությունների առաջացման կանխարգելելը ևզորամասերում օջախների ժամանակին վերացնելը (ինչն ապահովում է ինֆեկցիոն հիվանդացության ընդհանուր մակարդակի իջեցում) հնարավոր է դառնում միջոցառումների ութ խմբի կատարմամբ, որոնք առանձնացվել են ըստ համաճարակային պրոցեսի առանձինբաղադրիչների (սխեմա):

 

 

Սխեմա: ՀՀ զինված ուժերում իրականացվող հակահամաճարակային միջոցառումների փաթեթ
­ ­­­­­­­­

Զորքերում վարակի ներթափանցման և կանխարգելման միջոցառումները կրում են ռազմահամաճարակաբանական կազմակերպականբնույթ: Սխեմայում նշված են նաև համաճարակաբանական-ախտորոշման մեթոդները, որոնք կոչված են կոնկրետացնելու երեքուղղություններից յուրաքանչյուրի միջոցառումները:­­­­­­­ ­­­­

 

Այստեղ էական նշանակություն է տրվում հակահամաճարակային ռեժիմի ապահովմանը: Այն միջոցառումների համակարգ, որը նպատակունի թույլ չտալ տվյալ փուլի սահմաններից վարակի դուրս բերումը:

 

­­Դրա համար առաջին հերթին կատարվում է հիվանդների ակտիվ հայտնաբերում բուն զինկոմիսարիատում: Այստեղ կարևոր դեր էհատկացվում աշխատանքների կազմակերպմանը: Վարակիչ հիվանդներն հայտնաբերվում են հիվանդների հարցումից և զննումից հետո: Հիվանդներն ուղարկվում են մարզային կամ քաղաքային հիվանդանոց: ­­­­

 

Հաջորդ այսպես կոչված արգելափակոցը կենտրոնական հավաքակայանն է, որտեղ կատարվում է վարակիչ հիվանդների հայտնաբերում: Հայտնաբերված վարակիչ հիվանդները մեկուսացվում են մեկուսարանում՝ հետագայում հոսպիտալիզացվելով ինֆեկցիոն հիվանդանոցում:­­­­­­

 

Հաջորդ փուլը վարակիչ հիվանդների հայտնաբերումն է գնդի բուժկետում: Համալրման յուրաքանչյուր անձ անցնում է ջերմաչափումբուժքույրը, սանհրահանգիչը, հատուկ պատրաստված սանիտարը), զննվում բժշկի կողմից: Վարակիչ հիվանդության կասկածի դեպքումհիվանդներն ուղարկվում են մեկուսարան:

 

­­ ­Վարակիչ հիվանդների հայտնաբերումը և նրանց մեկուսացումն իրականացվում է գնդերի բուժկետերում: Այդ միջոցառման հրատապությունըորոշվում է վարակիչ հիվանդությունների առանձնահատկություններով: ­­­

 

Վարակիչ հիվանդների հայտնաբերման մասին զեկուցվում է ՀՀ ՊՆ Ռազմաբժշկական վարչություն: Հիվանդների տարահանումը ինֆեկցիոնբաժանմունք կամ քաղաքացիական ինֆեկցիոն հիվանդանոց կատարվում է անհատապես՝ կախված հիվանդի կյանքին սպառնացող վտանգիև պահանջվող մասնագիտացված օգնության աստիճանից:­­­­ ­­­­­­ ­­­­

 

Անհրաժեշտության դեպքում կատարվում են ռեժիմասահմանափակիչ միջոցառումներ: Սրանք զորքերի հակահամաճարակայինպաշտպանության համակարգում միջոցառումներ են, որոնք նախատեսում են անձնակազմի գործունեության հատուկ ռեժիմ, կապված նրատեղափոխման և շարժման սահմանափակումների հետ` զորքեր վարակի ներթափանցման կանխարգելման նպատակով, ծագածհամաճարակային օջախների տեղայնացման և վերացման հետ:

 

­­­­ ­­­­­ ­­Պայմանականորեն առանձնացնում են ռեժիմասահմանափակիչ միջոցառումների 3 կատեգորիաներ, որոնք տարբերվում են անցկացմանծավալով և խստությամբ. ուժեղացված բժշկական հսկողություն, օբսերվացիա և կարանտին [7].­­ ­­

 

  1. Ուժեղացված բժշկական հսկողությունը ռեժիմասահմանափակիչ միջոցառում է, որն իրականացվում է անձնակազմում վարակիչհիվանդների ակտիվ հայտնաբերման, նրանց հետագա մեկուսացման և հոսպիտալացման նպատակով: Վարակիչ հիվանդների ակտիվհայտնաբերումը կատարվում է գնդի բուժկետում համալրման հարցման և հետազոտման ժամանակ: Ուժեղացված բժշկականհսկողություն նշանակվում է բժշկական ծառայության պետի որոշմամբ՝ զորամասի և ըստ սանիտարահամաճարակային վիճակի, որպեսանկայուն գնահատելու դեպքում:
  2. Օբսերվացիա, որի ժամանակ նշանակվում է ուժեղացված բժշկական հսկողություն, սահմանափակվում են անձնակազմիտեղափոխումները, բայց առանց վնաս հասցնելու զորամասի մարտական գործունեությանը: Այս ռեժիմը մտցվում է հրամանատարիկողմից՝ ըստ բժշկական ծառայության պետի ներկայացման, զորամասի և նրա սանիտարահամաճարակային վիճակի, որպեսանբարենպաստ գնահատման դեպքում: Զորամասի գործողությունների շրջանի համաճարակաբանական անբարենպաստությանդեպքում, երբ խնդիր է դրվում կանխարգելել վարակի զորամաս ներթափանցելը, արգելվում է համաճարակային օջախների հետանձնակազմի շփումը, ջրի և սննդամթերքի օգտագործումն առանց բժշկական ծառայության թույլտվության: Միջոցներ են ձեռք առնվումօբսերվացված և չօբսերվացված զորամասերի շփումը հնարավորինս սահմանափակելու, օբսերվացված զորամասից մուտքի ու ելքի, ինչպես նաև դրա տարածքով տրանզիտային շարժումների սահմանափակման ուղղությամբ:­ ­­­­­ ­­­­­­­­­ ­­­­­­ ­ ­­­­­ ­­­­­
  3. Կարանտին, որը նախատեսում է անձնակազմի մեկուսացում զինված պահակախմբով: Այն մտցվում է ՀՀ Պաշտպանության նախարարիհրամանով՝ ըստ բուժվարչության պետի ներկայացման՝ զորքերի և նրա սանիտարահամաճարակային վիճակը, որպես արտակարգգնահատման դեպքում: Յուրաքանչյուր առանձին դեպքում կարանտինում անցկացվում են միջոցառումներ, որոնք որոշվում են կոնկրետվարակի և օջախի առանձնահատկություններով: Վարակի հետագա տարածումը սահմանափակելու համար անձնակազմը կարանտինումտեղաբաշխվում է առանձին խմբերով՝ ըստ ստորաբաժանումների: Ռեժիմի պահպանման համար կարանտինում առանձնացվում էպարեկային ծառայություն: Իրավիճակից կախված կազմավորվում են մասնագետների խմբեր, որոնք ապահովում են բուժական, վարակազերծման և լաբորատոր սպասարկումը, ինչպես նաև ներարկումների և արտակարգ կանխարգելման կատարումը:­­­­ ­­­­­ ­­­­­ ­­­­­ ­­­­­­­ ­­­­­­­­­­­­­­


Գրականություն

 

  1. Աղայան Գ.Ա. Փոքր պետությունների զինված ուժերի հակահամաճարակային ապահովման հիմնախնդրի վերաբերյալ: Համաբան. ռազմաբժշկ. առաջին գիտագործ. կոնֆ., Եր., 2001, հ. 1, էջ 92-96:­­
  2. Աղայան Գ.Ա. ՀՀ զինված ուժերում աղիքային ինֆեկցիաների դեմ պայքարի հիմնախնդրի վերաբերյալ: Համաբան. ռազմաբժշկ. առաջին գիտագործ. կոնֆ., Եր., 2001, հ. 2, էջ 81-84:­­­­
  3. Աղայան Գ.Ա., Մկրտչյան Մ.Է., Գալստյան Ս.Գ. և ուրիշներ: Որոշ նկատառումներ Ղարաբաղյան հակամարտության ժամանակսանիտարական կորուստների և վիրավորների մահացության հիմնախնդրի վերաբերյալ: Համաբան. ռազմաբժշկ. առաջին գիտագործ. կոնֆ., Եր., 2001, հ 1, էջ 29-35:­­­ ­­

Հեղինակ. Գ.Ա. Աղայան, Վ.Ա. Դավիդյանց, Վ.Ա. Ասոյան (ԵՊԲՀ, ԱՆ ԱԱԻ)
Սկզբնաղբյուր. Գիտա-գործնական Բժշկական Հանդես «Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի», 1.2005 (23) 1-6
med-practic.com կայքի ադմինիստրացիան տեղեկատվության բովանդակության համար

պատասխանատվություն չի կրում
Share |

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ

Կարդացեք նաև

Ծանր սեպսիս. ախտաբանական վիճա՞կ, թե՞ ծանրության աստիճան

Բանալի բառեր. սեպսիս, համակարգային բորբոքային ռեակցիայի համախտանիշ, բորբոքում

Սեպսիսը շարունակում է մնալ ժամանակակից բժշկական հետազոտությունների հետաքրքրության կենտրոնում, քանի որ դրա բուժման հարցերը դեռևս վիճելի են, վերջնականորեն համաձայնեցված ու համակարգված չեն...

Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի 2.2011 (46
Միզասեռական կանդիդոզի բուժումը միկոֆլու դեղամիջոցով

Բանալի բառեր. Միզասեռական կանդիդոզ, միկոֆլու, ֆլուկոնազոլ

Ներածություն: Մանկաբարձագինեկոլոգիական հիվանդությունների կառուցվածքում սնկային` կանդիդային վուլվովագինիտը (ԿՎՎ) շարունակում է զբաղեցնել առաջատար...

Պերինատոլոգիա, մանկաբարձություն և գինեկոլոգիա Ուրոլոգիա Վեներաբանություն Առողջապահություն 2.2011 Դեղագիտություն
Երիկամների տուբերկուլյոզ (գրականության տեսություն)

Տուբերկուլյոզն ամբողջ աշխարհում շարունակում  է մնալ  մահացության ամենաշատ տարածված  պատճառներից  մեկը  ինֆեկցիոն  հիվանդությունների շարքում: Ըստ Առողջապահության Համաշխարային Կազմակերպության` ամեն տարի աշխարհում տուբերկուլյոզից...

Նեֆրոլոգիա Գիտական բժշկության հանդես ԱԱԻ 2.2011
Վարակը և իմունիտետը որպես հակասությունների օրինաչափ միասնություն` բնության մեջ համաճարակային գործընթացը դեպի հավերժություն տանող պայքարում (համաճարակաբանի մտորումներ)

Բնությունը միասնական է` յուր հակասություններով, «սխալներով»,«պոռթկումներով», կատակլիզմներով ու բարերարությամբ հավասարակշռված, համակարգված, ճշմարիտ ու ներդաշնակ: Այս հատկանիշներն իրենց տարբեր դրսևորումներով ներդրված են յուրաքանչյուր...

Առողջապահություն 1.2011
Գիտական օգտակար աշխատություն

«Մանրէային թաղանթներ: Ուլտրակառուցվածք, կենսաէլեկտրոքիմիա, կենսաէներգետիկա և կենսաֆիզիկա» (Խմբագիր Արմեն Թռչունյան),«Հետազոտական  նշանասյուն» հրատարակչություն, Տրիվանդրում...

Առողջապահության լրատու 1.2010
Նիտրատների ազդեցությունը կաթնաթթվային բակտերիաների զարգացման վրա

Սննդի որակը և անվտանգությունը կարևոր դեր ունեն մարդու առողջության համար, որին վերջին ժամանակներս մեծ վտանգ է սպառնում սննդամթերքների աղտոտվածության պատճառով...

Առողջապահություն 2.2010
Գյումրիում ավստրալիական հակածինի (HBsAg) նկատմամբ հետազոտությունների շուրջ

Վիրուսային հեպատիտները շարունակում են մնալ ժամանակակից բժշկության հրատապ խնդիրներից մեկը` պայմանավորված այս վարակների լայն տարածվածությամբ (նաև զարգացած երկրներում)...

Լաբորատոր հետազոտություններ
Արդի ժամանակաշրջանում տուբերկուլոզային մենինգիտի կլինիկական ընթացքի առանձնահատկությունները և բուժման արդյունքները II մաս

Ըստ DOTS ծրագրի, ուսումնասիրվել են ՏՄ-ով 74 հիվանդների (29 երեխա, 45 չափահաս) հիվանդության կլինիկական ընթացքի առանձնահատկությունները: Նրանք 1998-2007թթ. բուժվել են ՀՀՏԴ-ի մանկական և արտաթոքային բաժանմունքներում...

Նյարդաբանություն Առողջապահություն 1.2010
Գյումրիում ավստրալիական հակածինի (HBsAg) նկատմամբ հետազոտությունների շուրջ

Վիրուսային հեպատիտները շարունակում են մնալ ժամանակակից բժշկության հրատապ խնդիրներից մեկը` պայմանավորված այս վարակների լայն տարածվածությամբ (նաև զարգացած երկրներում) և համաճարակաբանական բարձր ներուժով[6,9]...

Թվեր և փաստեր Գաստրոէնտերոլոգիա, լյարդաբանություն Գիտական բժշկության հանդես ԱԱԻ 1.2010
Արդի ժամանակաշրջանում տուբերկուլոզային մենինգիտի կլինիկական ընթացքի առանձնահատկությունները և բուժման արդյունքները. I մաս

Վերջին մեկուկես տասնամյակում տուբերկուլոզով ընդհանուր հիվանդացության աճի հետ մեկտեղ դիտվում է արտաթոքային ձևերի, այդ թվում` գլխուղեղի թաղանթների (տուբերկուլոզային մենինգիտ` ՏՄ)...

Նյարդաբանություն Առողջապահություն 4.2009
Աղիքային սուր վարակների սեզոնայնությունը Գյումրիում

Սկիզբը` 2009, N3-ում

Մեր հոդվածի առաջին մասում («Առողջապահություն», 2009, N2, 20-22 էջ) նշեցինք, որ Գյումրիում աղիքային վարակների (ԱՎՇ) սեզոնային օրինաչափությունը բացահայտելու նպատակով կատարել ենք 30-ամյա հետահայաց...

Թվեր և փաստեր Առողջապահություն 4.2009
Օնկոլոգիական հիվանդների B և C հեպատիտների վիրուսներով վարակվածության բնութագիրը

Բանալի բառեր.  սոլիդ ուռուցքներ, օնկոհեմատոլոգիա, B հեպատիտ, C հեպատիտ, հիվանդներ, վարակվածության դրոշմներ

Պարէնտերալ վիրուսային հեպատիտները,  մասնավորապես B և C հեպատիտները (HB, HC), շարունակում են դասվել հանրային առողջության կարևորագույն հիմնախնդիրների շարքին [9]...

Ուռուցքաբանություն Հայաստանի բժշկագիտություն 3.2009
Թոքերի ֆիբրոզ-կավերնոզ տուբերկուլյոզի կլինիկական բնութագիրը

անալի բառեր. թոքային տուբերկուլյոզի խրոնիկական ընթացք ունեցող ձևեր, ֆիբրոզ-կավերնոզ տուբերկուլյոզ, հիվանդության ուշացած հայտնաբերում, տուբերկուլյոզային պրոցեսի ակտիվացում, բազմադեղորայքակայունություն:

Թոքային տուբերկուլյոզի խրոնիկական ընթացք ունեցող ձևերից ամենատարածվածը թոքերի ֆիբրոզ-կավերնոզ տուբերկուլյոզն է: Տուբերկուլյոզի այս ձևին բնորոշ է ալիքաձև և առաջադիմող ընթացքը...

Շնչառական համակարգ Հայաստանի բժշկագիտություն 3.2009
Ապենդիցիտը և ճիճվային հիվանդությունները

Դեռևս հազարամյակներ առաջ աջ զստափոսում տեղակայված, այսպես կոչված` բորբոքային ուռուցքներից սովորաբար հիվանդները մահանում էին ծանր տառապանքներից: Բուժման դեպքեր հազվադեպ էին գրանցվում: XVI դարում պարզվեց, որ այդ տառապանքների պատճառը...

Վիրաբուժություն Առողջապահություն 3.2009
Աղիքային սուր վարակների սեզոնայնությունը Գյումրիում

Համաճարակային գործընթացի պարբերականության վրա ազդող հիմնական գործոններից են բնակլիմայական, սոցիալ-տնտեսական, բժշկաաշխարհագրական ազդակները, որոնց համալիր ազդեցության ֆոնի վրա վարակիչ...

Թվեր և փաստեր Գաստրոէնտերոլոգիա, լյարդաբանություն Առողջապահություն 3.2009

ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ