Բաղադրությունը

Ջուր` 4.5-5%, ճարպեր` 51-62%, ազոտային նյութեր` 8.6-19%, էքստրակտային ազոտազուրկ նյութեր` 11-20%, բջջաթաղանթ` 2.7-10%, մոխրացող մնացորդ` 1.5-2.5%: A և В խմբի վիտամիններ քիչ կան, իսկ ոչ հասուն պտուղներում կա 1000-3000 մգ վիտամին С (հաշվարկը, ինչպես միշտ, 100 գ չոը նյութի քաշով է արված):

Կիրառությունը

Հիպոկրատը և Դիոսկորիդը պտղի շուրջը գտնվող կանաչ կեղևի եփուկը տալիս էին խմելու ճիճուների դեմ: Հալենը և Պլենկը` երիտասարդ, կանաչ ընկույզների հյութը մեղրի հետ, տալիս են խմելու բերանի խոցերի բուժման համար: Բոիլը ընկույզի յուղը կիրառել է քարերի դեմ: Գուֆֆեյանդը մի քանի կաթիլ յուղ էր կաթեցնում աչքերի մեջ` ծաղկային հիվանդությունից, կարմրուկից տեսողությունը պահպանելու համար, օգտագործում էր նաև պտուկների ճաքերի բուժման դեպքում: Յուղը բարերար ազղեցություն է թողնում նաև վերքերի, խոցերի բուժման ժամանակ:

Տուրնեֆորտը ծառի կեղևը` գինու մեջ որոշ ժամանակ պահելուց հետո, տալիս էր ճիճուների դեմ, ու դադարած դաշտանի վերսկսման համար:

Բացի դրանից, տերևների ջրային թուրմը, գինու թուրմը օգտագործել են կոկորդային հեղձուկի, խոցերի ողողման համար: Այն` խմելու դեպքում, դեդնախտի դեմ է: Ջրային թուրմով լոգանքները բուժում են մաշկային թոքախտը:

Վանյեն տերևներից ստացված էքստրակտը հաջողությամբ կիրառել է ոախիտի, դեղնախտի, թոքախտի բուժման համար:

Բացի դրանից, ընկուզենու տերևներն օժտված են տոնուսը բարձրացնող, նյութափոխանակությունր լավացնող, թարախային վերքերը բուժող, բորբոքային պրոցեսները ճնշող հատկություններով: Կարելի է նույն նպատակների համար օգտագործել նաև սպիրտային լուծույթը: Գերադասելի է տերևներն ու երիտասարդ ընկույզներն այդ նպատակով հավաքել գարնանը: Չորացած տերևներից պաարաստում են քսուք` ձեթի և մոմի հետ միասին, որը նույնպես օժտված է տերևներին հատուկ բուժիչ հատկություններով:

Ներկայացնենք կիրառական դեղատոմսերից մի քանիսը.

1. 1 ճաշի գդալ չոր տերևները 2 ժամ պահել նոր եռացրած 1 բաժակ ջրի մեջ (ամանի բերանը փակել) և քամել: Երեխաներին տալ օրական 3 անգամ` 1 թեյի գդալով, դեղնախտի, ռախիտի և վերը նշված հիվանդությունների դեպքում: Այդ թուրմով կարելի է նաև ողողել կոկորդն ու բերանը` բորբոքային պրոցեսների դեպքում:
2. 3 թեյի գդալ չոր տերևներն ավելացնել 2 բաժակ եռացող ջրին և վերցնելկրակից: Խմել թեյի ձևով` օրական 2-3 ընդունումով:
3. 200-300 գ չոր տերևները եփել 1 լ ջրի մեջ և այն օգտագործել լվացումների, լոգանքի համար:

Ամիրդովլաթ Ամասիացին նույնպես լայն կիրաոություն էր գտել ընկույզի համար: Նա նշում է, որ եթե չոր կեղևը վառվի և ցանվի խոցի վրա, վերջինս արագ կլավանա: Ընկույզը հազեցնում է, թզի հետ ընկույզը թունավորման դեմ է: Ստամոքսի ցավերի դեպքում կարելի է ընկույզը ծեծել և դնել պորտի վրա ու կապել:

Կեղևի մոխիրը` գինու ու ձիթապտղի յուղի հետ տրորելուց հետո, գլխին քսելուց արագացնում է մազերի աճը և կանխում ճաղատացումը: Եթե միջուկի ամբողջությունը պահող կեղևի մոխիրը խառնվի գինուն և տրվի կանանց՝ հեշտոց մտցնելու, կդադարեցնի դաշտանր: Եթե այդ նույն միջուկը ծամվի ու դրվի չարորակ ուռուցքի վրա, կօգնի:

Կանաչ պտղակեղևի միջուկով բերանը ողողելու դեպքում ամրացնում է ատամները: Ընկուզենու ստվերում պառկելը նիհարեցնում է: Եթե մարդը ծոմ պահի և ուտի միայն ընկույզ, դա կօգնի նյարդային համակարգին: Եթե կանաչ պտուղներից քամած հյութը եփվի խաղողի հյութի հետ` մինչև թանձրանալը, և դրանով ողողումներ արվի, կնպաստի կոկորդի ուռուցքի բուժմանը, կամրացնի շարժվող ատամները: Հասուն պտղակեղևի ալյուրն ընդունելուց` կբուժվի միզակապությունը: Պտուղներից ստացված յուղն ավելի օգտակար է, քան նուշի յուղը: Կանաչ պտղակեղևով կարելի է սև գույն ներկել մազերը: Եթե պտղակեղևի հյութը մեղրի հետ կաթեցվի աչքի մեջ, փառը կանհետանա: Պտղակեղևի հյութն օգտակար է նաև դիֆթերիայի, մրսածության, կույր աղիի բորբոքման դեպքում:

Կանաչ պտղակեղևն արգելակում է հղիությունը:

Ահա թե Հայաստանում ինչպիսի մեծ կիրառություն է գտել ընկուզենին` իր տերևներով ու պտուղներով: Նշենք նաև, որ ընկույզը հարուստ սպիտակուցային միրգ է և կարող է մեծ հաջողությամբ փոխարինել մսին:

«Մրգերի և բանջարեղենի բուժական հատկությունները»

Վ.Շ. ԱՍԼԱՆՅԱՆ

Տեղեկատվություն. med-practic.com

Կարդացեք նաև.

ՀՈԴՎԱԾՆԵՐ

Վիտամինների պահոց ողջ տարվա համար

ԼՈՒՐԵՐ

1. Ընկույզը օգտակար է սրտի համար

2. Ընկույզը ժողովրդական բժշկության մեջ