Կամային ճիգերի ախտահարումը իրացման մակարդակում արտահայտվում են հետևյալ կերպ՝

1. Կամային ճնշվածություն՝

• հիպոկինեզիա՝ շարժողական արգելակում, շարժումների դանդաղում, որի ծայրահեղ ձևը կոչվում է ակինեզիա՝ շարժումների բացակայություն, հանդիպում է ասթենիայի, ստուպորի, դեպրեսիայի, ապաթո-աբուլիկ վիճակների ժամանակ,
• հիպոմիմիա՝ դեմքի մկանների շարժողականության ծավալի, ինտենսիվության արտահայտչականության նվազում, իսկ վերը նշվածի բացակայությունը կոչվում է ամիմիա, հանդիպում են արտահայտված ասթենիայի, ստուպորի, դեպրեսիայի և ապաթո-աբուլիկ վիճակների ժամանակ,
• մուտիզմ՝ ինքնաբուխ և պատասխան խոսքի բացակայություն՝ խոսքը հասկանալու և վերարտադրելու ունակություն պահպանման պայմաններում, բնորոշ է ստուպորին և դեպրեսիային, ինչպես նաև՝ ապաթո-աբուլիկ վիճակներին։

2. Կամային ուժեղացումն արտահայտվում է շարժողական գրգռվածությամբ և կոչվում հիպերկինեզիա։ Տարբերակում ենք հետևյալ ձևերը՝

• կատատոնիկ հիպերկինեզիան բնութագրվում է աննպատակ, քաոտիկ և անիմաստ շարժողական գրգռվածությամբ, կրում է ստերեոտիպ, շինծու և սեթևեթ բնույթ,
• ցնորային հիպերկինեզիան առաջանում է ցնորային ապրումների կառուցվածքում և համապատասխանում վերջիններիս բովանդակությանը,
• զառանցանքային հիպերկինեզիան առաջանում է զառանցանքային խանգարումների կառուցվածքում և արտահայտում վերջիններիս բովանդակությունը, ունի նպատակասլաց բնույթ, հաճախ արդյունավետ է,
• դեպրեսիվ-տագնապային հիպերկինեզիան կամ աժիտացիան առաջանում է աֆեկտի գագաթնակետում և դրսևորում աննպատակ և ապարդյուն գործունեությամբ տագնապի, դեպրեսիայի կամ վախի ֆոնի վրա։

Նշված հիպերկինեզիաները հանդիպում են կատատոնիկ, զառանցանքային և ցնորային համախտանիշների կառուցվածքում։

3. Կամային աղավաղումները (պարակինեզիաները) շարժողական ոլորտի աղավաղումներն են և դրսևորվում են հետևյալ ձևերով՝

• էխոպրաքսիա՝ շրջապատող մարդկանց շարժումների, միմիկայի և դիրքի հայելային անհեթեթ և անիմաստ կրկնողություն,
• էխոլալիա՝ շրջապատում հնչող խոսքերի, բառակապակցությունների և ձայների բառացի և անհեթեթ կրկնություն,
• նեգատիվիզմ՝ հիվանդի կողմից անհիմն բացասական վերաբերմունք արտաքին աշխարհի յուրաքանչյուր ազդակի հանդեպ, որն արտահայտվում է մերժումով, դիմադրությամբ, հակազդեցությամբ։ Տարբերում ենք նեգատիվիզմի երկու ձև՝ ակտիվ և պասիվ։ Ակտիվ նեգատիվիզմն արտահայտվում է դիմադրությամբ և հակազդմամբ, պասիվ նեգատիվիզմը՝ առանց որևէ դիմադրության հրահանգներն ու հանձնարարությունները չկատարելով,
• շինծուություն և սեթևեթություն՝ շարժումների, գործողությունների և ընդհանուր պահվածքի անհեթեթություն, արտասովորություն և անհասկանալիություն ստերեոտիպ կրկնողությամբ,
• շարժողական ստերեոտիպիաներ՝ անհեթեթ շարժումների նույնատիպ և անհամապատասխան կրնություն,
• մոմանման ճկունություն՝ տրված դիրքի, երբեմն անհարմար, երկարատև պահպանում։

Հոգեբուժություն
Ս.Հ. Սուքիասյան, Ս.Պ. Մարգարյան
Տեղեկատվություն: med-practic.com