Հարուցիչը փոքր, կլոր հելմինթ է (Trichinella spiralis): Անզեն աչքով պարազիտը համարյա անտեսանելի է (էգի երկարությունը 3-4 մմ է, արուինը՝ 1,4-1,6 մմ)։

Իր զարգացման համար տրիխինելան կարիք ունի միջանկյալ տիրոջ, ընդ որում, նույն կենդանի օրգանիզմը սկզբում վերջնական է, իսկ հետո նաև՝ միջանկյալ տեր։ Տրիխինելաները պարազիտ կյանք են վարում ոչ միայն մարդու, այլ խոզերի, շների, կատուների, առնետների և այլ կենդանիների օրգանիզմում։

Հասուն տրիխինելան տիրոջ բարակ և կույր աղիքներում է գտնվում։ Բեղմնավորումից հետո էգը գլխային ծայրով ներ է թափանցում աղիքի պատի մեջ և 1 շաբաթ հետո ծնում է կենդանի հարսնյակ՝ երիտասարդ տրիխինելա։ Ծնված տրիխինելան անցնում է ավշի մեջ, այնուհետև արյան հոսք և տարածվում ամբողջ օրգանիզմում։ Մազանոթների միջոցով տրիխինելան միջաձիգ զոլավոր մկանների մեջ է անցնում, որտեղ նա մեծանում և ինվազիայից երեք շաբաթ անց ոլորվում է սպիրալի ձևով։ Տրիխինելայի շուրջն առաջանում է պատիճ, որը վեց և ավելի ամիսներ հետո կրակալվում է։ Հատկապես հաճախ են ախտահարվում ստոծանու, կոկորդի, լեզվի, աչքերի և միջկողային մկանները: 

Տրիխինելայի հետագա զարգացման համար անհրաժեշտ է, որ նա ընկնի այլ կենդանու աղիքների մեջ, որտեղ նրա պատիճը մարսողական հյութերի ազդեցության տակ քայքայվում է և տրիխինելան անցնում է իր հասուն վիճակին։

Մարդը սովորաբար վարակվում է տրիխինելոզով վարակված վատ մշակված խոզի միս օգտագործելիս։ Խոզերի վարակումը, ամենայն հավանականությամբ, տեղի է ունենում այն դեպքերում, երբ նրանք ուտում են վարակված տնային և վայրի կենդանիների մնացորդներ, ինչպես նաև՝ առնետներ, միջատներ։

Հիվանդության կլինիկան կախված է օրգանիզմ անցած կենսունակ տրիխինելաների քանակից։ Հիվանդության ընթացքում տարբերում ենք երեք շրջան.

1. գաղտնի,
2. սուր,
3. առողջացման կամ մահվան։

Գաղտնի շրջանում հիվանդները սովորաբար գանգատներ չեն ունենում, երբեմն կարող են լինել սուբֆեբրիլ ջերմություն, ընդհանուր թուլություն, վատ ինքնազգացում, սրտխառնություն։ Այս շրջանը տևում է միջին հաշվով 2-3 շաբաթ, բայց երբեմն կարող է ձգձգվել մինչև 7 շաբաթ։

Տրիխինելոզի սուր շրջանի համար բնորոշ է կոպերի այտուցը։ Կարող են այտուցվել նաև ձեռքերը, ամորձապարկը, գոտկատեղը։ Այտուցի հետ միաժամանակ բարձրանում է ջերմությունը՝ 39° և ավելի։ Ջերմությունը կարող է պահպանվել 2-3 շաբաթ, երբեմն մի քանի ամիս։ Կոպերի այտուցը հաճախ զուգորդվում է կոպերի, շաղկապենու գերարյունությամբ ու այտուցով։ Կլինիկական պատկերը կախված է այս կամ այն մկանախմբերի ախտահարումից, ըստ որում մկանների ախտահարման մեջ նկատվում է որոշակի հաջորդականություն, սկզբում ախտահարվում է մեկ մկանախումբն, ապա՝ ուրիշները։ Լեզուն դաոնում է ցավոտ, դժվարանում է խոսակցությունն, առաջանում է ծամիչ մկանների կծկանք, ակնագնդերի շարժումների սահմանափակում։

Հիվանդության սուր շրջանում կարող են լինել փորացավեր, լուծ, նյարդային համակարգի խանգարում՝ գրգռվածություն, մենինգիալ ախտանիշներ։ Այս շրջանում հիվանդության մշտական նշան է էոզինոֆիլիան, որը կարող է լինել խիստ արտահայտված և պահպանվել մի քանի ամիս։

Մահը կարող է վրա հասնել հիվանդության 4-7 շաբաթում, բարդությունների (թոքաբորբեր, սուր միոկարդիտ, էնցեֆալիտ, անոթների թրոմբոզ) հետևանքով։

Բուժումը։ Նշանակվում է թիաբենդազոլ (մինթեզոլ)` օրական (միանվագ) 25 մգ/մգ, 2-3 օր տևողությամբ, վերմոքս՝ 3 օր, օրական 0,1 գ

Կլինիկական մանկաբուժություն
Վ.Ա. Աստվածատրյան
Տեղեկատվություն. med-practic.com