Հարուցիչը մաղագլուխն է՝ Trichocephalus trichiuris։ Մազագլուխը փոքր որդ է (էգի երկարությունը 35-55 մմ է, կարմրավուն երանգով գորշ գույն ունի։

Հասուն մաղագլուխները պարազիտային կյանք են վարում հաստ աղիքներում, կույր աղիքում, երբեմն՝ որդանման ելունում։ Ինտենսիվ ինվազիայի դեպքում նրանք անցնում են դեպի բարակ աղիքները։ Իր բարակ ծայրով մաղագլուխը ներթափանցում է աղիքի լորձաթաղանթի մեջ։ Այն հեմատոֆագ է, այսինքն՝ սնվում է արյունով։

Մազագլխի ձվերը արտազատվում են կղանքային զանգվածով, իսկ հարսնյակի ձևավորման պրոցեսը տեղի է ունենում արտաքին միջավայրում։ Ձվի հասունացման պրոցեսը տևում է 3 շաբաթ։ Երբ հասուն ձուն ընկնում է աղիքների մեջ, նրանից դուրս է գալիս հարսնյակը, որը զարգանում է և դառնում հասուն որդ։

Տրիխոցեֆալոզի վարակի աղբյուրը հիվանդ մարդն է։ Այս դեպքում ևս, ինչպես և ասկարիդոզի ժամանակ, վարակումը տեղի է ունենում մազագլխի ձվերով վարակված հողի, ջրի, բանջարեղենի և ճանճերի միջոցով։

Տրիխոցեֆալոզի դեպքում երեխաները գանգատվում են փորացավերից, որոնք կարող են տեղակայվել կույր աղիքի, որդանման ելունի, էպիգաստրալ շրջաններում։ Ցավերը երբեմն կրում են նոպայաձև բնույթ։ Հաճախ կարող են լինել նաև ախորժակի վատացում, սրտխառնություն, թքահոսություն, երբեմն` փսխում։

Հյուսվածքներում, պարազիտի ներթափանցման տեղում, կարող են զարգանալ բորբոքային փոփոխություններ, որոնք ուղեկցվում են աղիքի լորձաթաղանթի ինֆիլտրացիայով և այտուցով։ Այդ պատճառով էլ երեխաների որոշ մասի մոտ կարող են դիտվել էնտերիտի, կոլիտի, տիֆլիտի երևույթներ։ Կարող են նկատվել նյարդային համակարգի խանգարման երևույթներ՝ գրգռվածություն, անքնություն, գլխացավ, գլխապտույտ։

Կապված պարազիտի արյունով սնվելու առանձնահատկության հետ, ինտենսիվ ինվազիայի դեպքում կարող են զարգանալ հիպոքրոմ սակավարյունության երևույթներ։ Կղանքում կարող է լինել լորձ և արյուն։

Որոշ հիվանդների մոտ տրիխոցեֆալոզը կարող է թույլ արտահայտված ախտանիշներ ունենալ և հայտնաբերվել պատահաբար։

Բուժումը։ Օգտագործում են դիֆեզիլ, մեբենդազոլ, թթվածին, նաֆթամոն։ Դիֆեզիլը տրվում է մինչև 5 տարեկան երեխաներին 2,5 գ, 5 տարեկանից բարձր՝ օրական 5 գ 5 օրվա ընթացքում։ Սեբենդազոլը (վերմոքս) նշանակվում է 0,05 գ օրը 2 անգամ, ուտելու ժամանակ, 3 օր տևողությամբ։

Կիրառվում է նաև թթվածնային բուժում։ Երեխայի բուժումը սկսելուց առաջ երեկոյան ընթրիքից հետո կատարվում է մաքրող հոգնա։ Առավոտյան մինչև բուժման սկսելը երեխան ընդունում է թեթև նախաճաշ։ Ամեն օր թթվածին տալուց 20 րոպե առաջ կատարում են բարձրադիր մաքրող հոգնա, ապա ռետինե խողովակով 10-15 րոպե տևողությամբ աղիք է մտցվում թթվածին։ Թթվածինը տրվում է 6-7 օր, 100 մլ՝ կյանքի յուրաքանչյուր 1 տարվա հաշվով։ Թթվածին ստանալուց հետո երեխային պետք է պառկեցնել մեջքի վրա 2 ժամ։

Բուժական լավ արդյունք ստանալու համար խորհուրդ է տրվում թթվածնաբուժումը զուգորդել դիաթերմիայի հետ։ Էլեկտրոդներից մեկը դրվում է աջ զստափոսում, իսկ մյուսը՝ գոտկային շրջանում, հոսանքի ուժը՝ 0,6-1,2A ։ Պրոցեդուրան տևում է 30 րոպե։ Ընդամենը անց է կացվում բուժման 10 սեանս։ 5-րդ և 10-րդ սեանսից հետո նշանակվում է աղային լուծողական։

Նաֆթամոնը (ալկապար) տրվում է քաղցած վիճակում ուտելուց 3 ժամ առաջ։ Երեխաներին օրական (միանվագ) նշանակվում է մինչև 5 տարեկան` 2,5 գ, 6-8 տարեկան` 3 գ, 9-10 տարեկան` 4 գ, 11 տարեկան և բարձր` 5 գ։ Խորհուրդ է տրվում պատրաստուկը խառնել 30-50 մլ քաղցր ջրին (թեյ) և խմել միանգամից։ Նաֆթամոնը խմելուց հետո հիվանդը 3 ժամ պետք է գտնվի պառկած դիրքում։ Հինգ օրից հետո բուժումը կրկնվում է։ Լավ արդյունք է տալիս նաֆթամոնի զուգակցումը թթվածնի հետ։ Այս դեպքում նաֆթամոնը նշանակվում է կես դեղաչափով։

Կլինիկական մանկաբուժություն
Վ.Ա. Աստվածատրյան
Տեղեկատվություն. med-practic.com