Կամային ակտիվության դրսևորումներից է ուշադրությունը։ Այն մարդու հոգեկան պրոցեսների գիտակցման վիճակ է, որն արտահայտվում է վերջիններիս նպատակասլաց ուղղվածությամբ դեպի կոնկրետ օբյեկտները կամ երևույթները, որոնք տվյալ գործունեության ընթացքում ունեն անձի համար որոշակի նշանակություն։ Ուշադրությունն ակտիվացնում է մարդու սենսոր (զգացողական), ինտելեկտուալ և շարժողական գործունեությունը, նպաստելով վերջինիս ամբողջական հոգեկան գործունեության արդյունավետությանը։

Ինքնին ուշադրությունը բովանդակություն չունի, սակայն այն արտահայտվում է բոլոր ճանաչողական պրոցեսներում և նպատակային գործունեության մեջ։

Ուշադրության հիմնական բնութագրերն են՝ ուղղվածություն, կենտրոնացում, լարվածություն, կլանվածություն, կայունություն։

Ուղղվածությունը գիտակցությունում կոնկրետ օբյեկտների և երևույթների պատկերների տևական պահպանման ունակությունն է։

Կենտրոնացումը երկրորդական, խանգարող հանգամանքներից շեղվելու ունակությունն է։

Լարվածությունը կենտրոնացման քանակական բնութագիրն է։ Այն ենթադրում է արդյունավետ կենտրոնացում խանգարող կամ շեղող հանգամանքների առկայության պայմաններում։

Կլանվածությունը որևէ գործունեությամբ տարվածության սուբյեկտիվ վերապրվող վիճակն է, կապված ուշադրության լարվածության հետ։

Կայունությունը որևէ գործունեության վրա տևական կենտրոնացման ունակությունն է, որը բավարար է արդյունքի հասնելու համար։

Ընդունված է տարբերել ուշադրության երկու տեսակ՝ ակամա և կամային։ Ակամա (կամ պասիվ) ուշադրությունը առաջանում և պահպանվում անկախ անձի մտադրություններից և ցանկություններից։ Այն արդյունք է անձի անմիջական հետաքրքրությունների և կապված է միջավայրի կամ մարդու ֆիզիկական «ես»-ի փոփոխությունների հետ (օրինակ, ցավի զգացողությունը)։ Կամային ուշադրությունը գիտակցության կողմից կառավարվող և ուղղվածություն ունեցող ուշադրությունն է։ Այն դրսևորվում է նպատակասլաց գործունեությամբ որոշակի ուղղվածությամբ և պայմանավորվում է անձի հոգեբանական մղումներով։

Հոգեբուժություն
Ս.Հ. Սուքիասյան, Ս.Պ. Մարգարյան
Տեղեկատվություն: med-practic.com