Սրտաբանությունը Հայաստանի առողջապահության ամենաառաջատար ճյուղերից է՝ վստահեցնում են մասնագետները.

Վերջերս կայացավ «Միջդիսցիպլինար հարթակ մուլտիմորբիդ հիվանդների բուժման համար» խորագրով Սրտաբանական առաջին ֆորումը` միջազգային և Հայաստանի առաջատար մասնագետների մասնակցությամբ: Ֆորումին ներկայացվեցին խնդրի բուժման ժամանակակից մոտեցումներն ու կանխարգելումը: Կազմակերպիչները` հաշվի առնելով հիվանդության տարածվածությունն աշխարհում, կարևորում են ֆորումի դերն ու նշանակությունը, և մեզ հետ զրույցում վստահեցրեցին, որ նման կարգի ֆորումները կկրեն շարունակական բնույթ:

Ֆիլիպպպո Կրեա. Սիրտանոթային և թորակալ գիտությունների ամբիոնի վարիչ, «Սուրբ սրտի» սրտաբանական կաթոլիկ համալսարան, Հռոմ, Իտալիա

–   Բժիշկ Կրեա, ի՞նչ թեմա եք ներկայացրել և որքանո՞վ է այն հրատապ:

–   Իմ ելույթի ընթացքում ներկայացրել եմ հիվանդի վարման ռազմավարությունը սրտամկանի կաթվածից հետո: Սրտամկանի կաթվածը եվրոպական երկրներում տարածված խնդիր է: Կարևորագույն խնդիրը, ինչպես մնացած այլ հիվանդությունների դեպքում, հիվանդությունը կանխարգելելն է՝ հետագա բարդություններից խուսափելու համար: Կարևոր նախապայմանն է ճիշտ կենսակերպը: Ռիսկի գործոններից են զարկերակային գերճնշումը, դիսլիպիդեմիան եւ շաքարային դիաբետը: Բուժման համար անհրաժեշտ է վարել ճիշտ դեղորայքային բուժման գործընթաց, այդ թվում` հակատրոմբոցիտային բուժման: Հատուկ խմբում են ընդգրկված անձինք, ում մոտ զարգանում է սրտային անբավարարություն: Գոյություն ունեն առաջնակարգ կիրառման դեղեր, որոնք արդյունավետ են ազդում բուժման ելքի վրա:

–   Որո՞նք են բուժման ժամանակակից մոտեցումները:

–   Շատ կարևոր է առողջ կենսակերպը, քաշի վերահսկումը, ծխելու վատ սովորությունից հրաժարվելն ու ճիշտ սննդակարգը: Անհրաժեշտ է վերահսկել շաքարային դիաբետը, զարկերակային գերճնշումը և կարգավորել նյութափոխանակությունը: Առանձնացնում եմ ասպիրին դեղի ամբողջ կյանքի ընթացքում օգտագործման անհրաժեշտությունը:

–   Ի՞նչ տեղեկատվություն են պարունակում զարկերակային հիպերտենզիայի և սրտային անբավարարությանը վերաբերող ուղեցույցները:

–   Ուղեցույցներն ուղղված են սրտամկանի կաթվածի և սրտային անբավարարությունով հիվանդների վարմանը և կանխարգելմանը: Ուղեցույցը հրապարակվում է Եվրոպական սրտաբանական միության կողմից, որտեղ մանրամասն ամփոփվում են գիտական հետազոտություններն ու ներկայացվում, թե ինչպես պետք է բժիշկը լավագույնս վարի ախտորոշման ու բուժման գործընթացը: Ուղեցույցները ծավալուն են և հնարավոր չէ ամբողջի մասին խոսել: Իմ խորհուրդն է հայ բժիշկներին՝ ծանոթանալ այդ ուղեցույցների հետ:

Վելիզար Չոուլև, «Բեռլին խեմի» դեղագործական ընկերության գլխավոր գրասենյակի «Սրտաբանություն, գաստրոէնտերոլոգիա և տղամարդու առողջություն» բաժինների պատասխանատու:

–   «Միջդիսցիպլինար հարթակ մուլտիմորբիդ հիվանդների բուժման համար» խորագրով գիտաժողովը որքանո՞վ է հրատապ:

–   Հրատապ է և իր տեսակով` առաջնահերթ: «Բեռլին խեմի» դեղագործական ընկերությունը` Հայաստանում լինելով ոլորտի առաջատարներից, պարտավոր էր նման ֆորում կազմակերպել: Մենք ընկերություն ենք, որն իր գործունեությամբ փորձում է բարելավել սրտանոթային հիվանդություն ունեցող անձանց կյանքը, բարելավել կյանքի որակը: Որպեսզի կարողանանք օգնել նման խնդիրներ ունեցող մարդկանց, հատկապես կարևորվում է բժիշկների` հիվանդի վարմանը վերաբերող ճիշտ տեղեկացվածությունը:

 
–   Հնարավո՞ր է այս ֆորումը կրի շարունակական բնույթ:

–   Մեր նպատակն է, որ այն չլինի առաջինն ու միակը: Այս ֆորումին քննարկվել են ո՛չ միայն սրտանոթային հիվանդություններին վերաբերող հարցեր, այլ նաև դրանց արդյունքում ի հայտ եկող այլ ախտաբանական գործընթացներին վերաբերող խնդիրներ, քանի որ հնարավոր է սրտանոթային հիվանդությունը նպաստի մեկ այլ հիվանդության զարգացմանը: Այդ առումով շատ կարևոր է, որ ֆորումը կրի շարունակական բնույթ՝ ներկայացնելու և քննարկելու բուժման ժամանակակակից մոտեցումները:

–   Ի՞նչ խորհուրդ կտաք մեր ընթերցողներին:

–   Անհրաժեշտ է հիվանդության առկայության դեպքում պահել բժշկի հետ կապը, իսկ բժիշկները պետք է միշտ տեղեկացված լինեն հիվանդության զարգացմանն ու կանխարգելմանը վերաբերող նոր մոտեցումներին:

Աթանասիոս Ջ. Մանոլիս, «Ասկլեպեիոն» հիվանդանոցի սրտաբանության բաժանմունքի վարիչ, Աթենք, Հունաստան

–   Բժիշկ Մանոլիս, ի՞նչ թեմա եք ներկայացնելու և  որքանո՞վ է այն հրատապ:

–   Ելույթի ժամանակ անդրադարձել եմ արյան բարձր ճնշմանը վերաբերող հարցերին, ինչը մեծ տարածվածություն ունի աշխարհում եւ մահացությունների ռիսկի գործոններից է: Ճնշման չափումը  երբեմն սխալ է իրականացվում: Օրինակ, շատ դեպքերում մարդիկ ճնշումը չափում են գլխացավի դեպքում և ճնշման շեղումը վերագրում որպես առաջնային պատճառ, մինչդեռ խնդիրը կարող է հակառակը լինել: Ճնշումը պետք է չափել նստած վիճակում, անաղմուկ միջավայրում, հինգ րոպե հանգիստ նստելուց հետո և պետք է չափել երեք անգամ: Օրինակ, դեղատանը կամ ինչ-որ տեղ արագ ճնշում չափելը ոչ միշտ է արտացոլում իրական պատկերը: Այսօր բավականին հեշտ է վերահսկել արյան բարձր ճնշումը և դեղատներում գոյություն ունեն արդյունավետ դեղամիջոցներ:

 
–   Ի՞նչ տեղեկատվություն են պարունակում զարկերակային հիպերտենզիայի եւ սրտային անբավարարության ուղեցույցները:

–   Արյան բարձր ճշումը հաճախ դառնում է ամբողջ կյանքի ուղեկիցը, ինչը հնարավոր չի լինում արմատապես վերացնել և, ըստ այդմ, բուժումը կատարվում է ամբողջ կյանքի ընթացքում: Անհրաժեշտ է բժշկի հետ մշտական կապի մեջ լինել: Բուժման ընթացքում հիվանդը նույնպես պետք է հետևողական լինի, քանի որ այս պարագայում դեղորայքը դառնում է պարտադիր պայման: Սակայն փորձը ցույց է տալիս, որ բուժման ընթացքում հիվանդների շուրջ 50%-ը որոշ ժամանակ անց դադարեցնում է դեղերի ընդունումը:

Համլետ Հայրապետյան, ՀՀ ԱՆ գլխավոր սրտաբան

–   Հայաստանում ինչպե՞ս են կիրառվում զարկերակային գերճնշման ուղեցույցները:

–   Մինչ օրս կիրառում ենք եվրոպական սրտաբանների կողմից կազմված ուղեցույցները: Վերջին տարիներին բավականին ակտիվ կերպով ներդրել ենք այդ ուղեցույցները, բոլոր գիտաժողովների և հանդիպումների ժամանակ ներկայացնում ենք դրանց կարևորությունն, ու խորհորդ տալիս բժիշկներին կիրառել այն: Վերջին տարիներին այդ ուղեցույցները զգալի փոփոխությունների են ենթարկվել: ԱՄՆ-ում վերջերս ընդունվեց նոր ուղեցույց: Մենք պատրաստվում ենք ՀՀ ԱՆ հրամանով ներդնել մեր սեփական ուղեցույցները, և արդեն թվով հինգ ուղեցույց դրված է ՀՀ ԱՆ կայքում: Բոլոր պրակտիկ բժիշկները կարող են առաջնորդվել այդ ուղեցույցներով: Ինչ վերաբերում է զարկերակային գերճնշմանը, մենք ներկայում աշխատում ենք ուղեցույցի վրա և մեկ տարի անց այն հասանելի կլինի: Կարող եմ հավաստել, որ բավականին բարձր է մեր սրտաբանների տեսական գիտելիքների պատրաստվածությունը և շատ լավ տիրապետում են առկա ուղեցույցներին: Մեր դեղատներում գոյություն ունեն այն բոլոր դեղերը, որոնք խորհուրդ են տրվում ուղեցույցներով:

–   Որքանո՞վ է պարտադիր, որ բոլոր կլինիկաներում կիրառվեն ուղեցույցները:

–   Ուղեցույցը պարտադրանք և իրավական ակտ չէ, այն օգնում է բժշկին բուժման ճիշտ ռազմավարություն ընտրելու համար: Բուժման ընթացքում բժիշկը կարող է մատնացույց անել ուղեցույցի տեղեկատվությունը, ինչը կարող է նաև մասնագետին զերծ պահել անցանկալի հետագա հնարավոր խնդիրներից և իրավական տեսանկյունից որոշակիորեն պաշտպանել բժշկին: Բացի այդ, ուղեցույցները հնարավորություն են տալիս բուժման ռազմավարություն ընտրելիս արագ կողմնորոշվել և ստեղծված բարդ իրավիճակներից ճիշտ ելք ապահովել: Յուրաքանչյուր հիվանդին պետք է բուժել անհատական մոտեցմամբ, այլ ոչ թե բուժել կոնկրետ հիվանդությունը:

–   Զարկերակային գերճնշման ուղեցույցների կիրառումը կյանքի կոչելու համար ի՞նչ ճանապարհներ պետք է հարթել:

–   ՀՀ ԱՆ կայքում հինգ ախտաբանությունների համար նախատեսված ուղեցույցներն արդեն հասանելի են, որոնք հաստատված են նախարարի հրամանով և օրինական ուժ ունեն: Շուտով հասանելի կլինի տպագիր տարբերակը և կներկայացվի գրքի տեսքով: Նախատեսված է ուղեցույցների տպագիր տարբերակն անվճար բաժանել ո՛չ միայն Երևանի, այլ նաև մարզերում աշխատող մեր բոլոր մասնագետներին, որպեսզի այն հասանելի լինի նաև համացանցի բացակայության պարագայում:

–   Բուժման նոր մոտեցումների հետ կապված ի՞նչ կցանկանաք փոխանցել մեր ընթերցողներին:

–   Մեզ մոտ սրտաբանության ոլորտը զարգացած է և հայ ժողովուրդը պետք է վստահի մեր մասնագետներին, նրանց մասնագիտական պատրաստվածությունը բավականին բարձր է: Կարող եմ երաշխիք տալ, որ սրտաբանությունը Հայաստանի առողջապահության ամենաառաջատար ճյուղերից է: Ունենք զարգացած թերապևտիկ և ինվազիվ բժշկություն: Եթե նախկինում շատերը գնում էին արտերկիր բուժվելու կամ վիրահատվելու, այսօր դեպի արտերկիր հոսքը ակնհայտորեն նվազել է:

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ