ՀՀ ԱՆ. Պոլիոմիելիտի լրացուցիչ պատվաստումների վերաբերյալ հաճախակի տրվող հարցեր

1. Ինչո՞ւ են Հայաստանի Հանարապետությունում կատարվում պոլիոմիելիտի դեմ լրացուցիչ պատվաստումներ

Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության 2012թ. մայիսին 66-րդ համաժողովում ընդունվեց «Պոլիոմիելիտի արմատական վերացման» 2013-2018 թվականների գլոբալ ռազմավարական ծրագիրը, որի համաձայն նախատեսվում է մինչև 2020 թվականն ապահովել «Աշխարհն առանց պոլիոմիելիտի» կարգավիճակը: Սույն ծրագրի հիմնական ռազմավարական ուղղություններն են՝

• բերանային եռավալենտ պոլիոմիելիտի պատվաստանութի փոխարինում երկվալենտով
• մինչև 2018 թվականն պոլիոմիելիտի կենդանի պատվաստանյութի կիրառման աստիճանաբար դադարեցում՝ այն աստիճանաբար փոխարինելով պոլիոմիելիտի ինակտիվացված պատվաստանյութով
• պատվաստումների ազգային օրացույցում առնվազն մեկ դեղաչափ պոլիոմիելիտի ինակտիվացված պատվաստանյութի ներդրում` մինչև մինչև 2016 թվականի վերջը:

Կենդանի, թուլացված բերանային պոլիոմիելիտի պատվաստանյութ կիրառող երկրներում, այդ թվում՝ Հայաստանի Հանրապետությունում, պոլիոմիելիտի եռավալենտ պատվաստանյութի փոխարինումը երկվալենտով նախատեսված է 2016 թվականի ապրիլի 1-15-ն ընկած ժամանակամիջոցում: Սակայն, մինչ պոլիոմիելիտի 2-րդ տիպ պարունակող պատվաստանյութի լրիվ դադարեցումը, անհրաժեշտ է ապահովել 2-րդ տիպի նկատմամբ լիարժեք պաշտպանություն 2-6 տարեկան երեխաների շրջանում լրացուցիչ մեկ դեղաչափ կենդանի թուլացված պատվաստանյութով, քանի որ նշված տարիքային խմբի համար 6 տարեկանում նախատեսված 2-րդ տիպի դեմ պլանային պատվաստումը դադարեցումից հետո բաց է մնում: Այս միջոցառումն իրականացվում է միայն պոլիոմիելիտի պատվաստումներում շարունակաբար ցածր ընդգրկվածության տարածքներում՝ լրացուցիչ հնարավորություն ընձեռելով այդ համայնքներում երեխաների շրջանում ամրապնդել կոլեկտիվ իմունիտետը պոլիոմիելիտի 2-րդ տիպի նկատմամբ:

2. Ինչու՞ է պոլիոմիելիտի 2-րդ տիպով բերանային պատվաստանյութի օգտագործումը դադարեցվում

Պատճառն այն է, որ աշխարհում պոլիոմիելիտի 2-րդ տիպի վայրի պոլիովիրուսի շրջանառության վերջին դեպքը գրանցվել է 1999 թվականին, իսկ պատվաստանյութի բաղադրության մեջ 2-րդ տիպի կիրառումը հնարավորություն է ստեղծում վիրուսի փոփոխության (մուտացիայի) և շրջանառության վերսկսման համար:

3. Ինչո՞ւ պետք է պոլիոմիելիտի լրացուցիչ պատվաստում ստանան 2-6 տարեկան երեխաները

Քանի որ այդ տարիքային խումբն այլևս հնարավորություն չի ունենա 2-րդ շճատիպով պոլիոմիելիտի պատվաստում ստանալու: Նրանք իրենց հերթական պլանային պատվաստումներն ստանալու են երկվալենտ բերանային պատվաստանյութով: Այս միջոցառման հետ համատեղ մինչև 2016 թվականի վերջը Հայաստանի Հանրապետության պատվաստումների ազգային օրացույցում ներդրվելու պոլիոմիելիտի ինակտիվացված պատվաստանյութի առնվազն 1 դեղաչափ 6 ամսական երեխաների համար՝ 2-րդ տիպի վիրուսի ի հայտ գալու դեպքում վերջինիս դեմ պաշտպանություն ապահովեու նպատակով, քանի որ ինակտիվացված պատվաստանյութը պարունակում է բոլոր 3 տիպերը:

4. Ինչու՞ են պատվաստումները կատարվում անկախ պատվաստումային կարգավիճակից

Լրացուցիչ պատվաստումները կատարվում են այն տարածքներում կամ համայնքներում, որտեղ պոլիոմիելիտի պատվաստումներում երեխաների ընդգրկման ցուցանիշները ցածր են նպատակայինից (95%): Լրացուցիչ պատվաստումները կատարվում են կարճ ժամանակահատվածում և միամոմենտ՝ կոլեկտիվ պաշտպանություն ապահովելու նպատակով: Մյուս կողմից պատվաստումների արդյունավետությունը պայմանավորված է նաև անհատի իմունային համակարգի արձագանքման աստիճանով: Մեկ լրացուցիչ դեղաչափը միայն հրահրող ազդեցություն ունի և կամրապնդի իմունիտետը:

5. Ի՞նչ պատվաստանյութ է կիրառվում պոլիոմիելիտի լրացուցիչ պատվաստումների համար

Այս նպատակով նոր պատվաստանյութ չի ներդրվել, այլ կիրառվում է նույն պլանային պատվաստումների համար նախատեսված ԱՀԿ նախաորակավորում ունեցող պատվաստանյութը:

6. Ի՞նչպիսի բժշկական հակացուցումներ կան պոլիոմիելիտի լրացուցիչ պատվաստման համար

Ինչպես ցանկացած պատվաստման դեպքում հակացուցում են սուր հիվանդությունները կամ խրոնիկ հիվանդության սրացումները, նախորդ դեղաչափից ծանր հետպատվաստումային ռեակցիաները (անաֆիլաքսիա, Կվինկեի այտուց, եղնջացան, վակցինասոցացված պոլիոմիելիտ) :

7. Ի՞նչպիսի հետպատվաստումային ռեակցիաներ կարող են առաջանալ

Պոլիոմիելիտի բերանային եռավալենտ պատվաստանյութը Հայաստանի Հանրապետությունում կիրառվում է վերջին տասնամյակի ընթացքում և երեխաների կողմից շատ հեշտ է տարվում: Միակ լուրջ բարդությունը վակցինասոցացված պոլիոմիելիտն է, որը հանդիպում է 2,5 մլն պատվաստվածներից մեկի մոտ:

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ